In plaats van een verslag van de bijeenkomst (die je integraal kan bekijken via de videoregistratie) ditmaal een stukje theorie. Aangedragen door de gastspreker van dit webinar: Inge Smak.
De terroristenlijn (sabotagelijn of weerstandslijn)
De Sabotage Lijn beschrijft de stadia van sabotage die regelmatig in groepen optreden, meestal in dezelfde volgorde. Uiteraard zijn hier, afhankelijk van de situatie, geschiedenis, persoonlijkheden en omstandigheden, uitzonderingen op. Maar al met al is de Sabotage Lijn een goed diagnose instrument om de dynamiek van het verschil in een groep te duiden.
De gedragingen die bij de stadia van sabotage horen, zijn in wezen gefrustreerde pogingen om onze menselijke wijsheid en creativiteit aan de groepsbesluiten toe te voegen. Het is uiteindelijk de kunst ze als dusdanig te duiden en te behandelen.
De Sabotage Lijn is actief in alle lagen van de samenleving, in elke groep en op elke leeftijd. Ieder mens leert op jonge leeftijd sabotage tactieken en nieuwe medewerkers leren snel de favoriete spelregels van een organisatie. Hoe eerder we echter de signalen kunnen herkennen die de dynamiek van de Sabotage Lijn blootleggen, des te meer kunnen we onze energie steken in het ontdekken van onze verschillende standpunten, om te komen tot succesvolle besluitvorming.
Sabotage gedrag
Grapjes en sarcastische grappen
De vervormingen van onschuldige humor. Wanneer we merken dat onze mening niet opgenomen wordt in het besluit, of we zijn geen deel van het besluitvormingsproces, maken we grapjes over de beslissing en de beslissers. Hoe meer we emotioneel geraakt zijn, des te sarcastischer zijn de grappen. Dit kan uitgroeien tot een cultuur van insider grappen, waar door buitenstaanders moeilijk grip op te krijgen is.
Smoesjes
Deze reactie is niet altijd makkelijk te herkennen als sabotage actie, omdat er altijd een element van waarheid in zit. Ook is degene die de redenen aandraagt om het meerderheidsbesluit niet uit te voeren zich niet altijd bewust van zijn of haar ongenoegen. Een stelregel is dat na drie redenen om iets ondanks het besluit toch niet te doen, onze motieven eerder emotioneel dan rationeel en logisch zijn. Er is mogelijk iets aan de hand in de onderstroom dat aandacht verdient. Iemand kan namelijk alleen van de Sabotage Lijn stappen als zijn of haar bezwaren of zorgen met betrekking tot een besluit worden gehoord/geadresseerd.
Roddel
Waar mensen zijn, is roddel. Roddelen is een heerlijke uitlaatklep voor onze emoties en gevoelens. Tijdens de koffiepauze hoor je hoe mensen werkelijk denken over een besluit. Het wordt een duidelijk signaal van sabotage, wanneer deze indirecte en informele communicatie beter functioneert dan de formele kanalen. Zeker wanneer deze gebruikt worden om te lobbyen. Hoewel openlijk lobbyen op het eerste gezicht een positieve ontwikkeling lijkt, de meningen liggen in elk geval op tafel, is het gedrag op de Sabotage Lijn, omdat de minderheid erop uit is om de meerderheid omver te gooien. Wat ongezonde dynamiek in stand houdt, alleen met andere mensen in de meerderheid en in de minderheid positie.
Slechte/gestopte communicatie
Hiervan spreken we wanneer mensen, partijen, afdelingen en divisies niet meer met elkaar praten. Directeuren praten met elkaar via hun assistenten, ouders via hun kinderen. De verschillende groepen splitsen zich op en spreken hun loyaliteit naar hun subgroep uit. Een recentere vorm van een communicatie stop is om alleen nog maar via email met elkaar te communiceren. Effectief en efficiënt is het allang niet meer, maar de mens kan dit maanden, jaren en generaties volhouden.
Opzettelijk tegenwerken
Wanneer de communicatie verslechterd is, wordt het gedrag dat tegen de heersende norm of tegen het meerderheidsstandpunt ingaat steeds openlijker. Mensen kunnen het proces saboteren door struikelblokken te creëren, onderonsjes te hebben tijdens een vergadering, of ander hinderlijk gedrag vertonen dat tegen de stroom ingaat.
Vertragen
De dynamiek van de Sabotage Lijn is inmiddels steeds openlijker zichtbaar. In dit stadium laten mensen allerlei vormen zien waarmee zij het heersende standpunt kunnen vertragen. Zoals taken keer op keer naar de volgende dag schuiven, of dingen niet doen omdat het niet in ‘je taakomschrijving’ staat.
Staken
Wanneer de vertragingstechnieken niet het gewenste resultaat opleveren, namelijk dat de minderheidsstandpunten gehoord worden, stoppen mensen met deelnemen aan het team, de organisatie, de afdeling of het gezin. Geen rationele afweging, maar een proces gedreven door frustratie en onmacht. Mensen komen niet meer op de bedrijfsfeesten en teamvergaderingen worden slecht bezocht.
“Oorlog”/vertrek
Dit is het laatste stadium van de Sabotage Lijn. De minderheid zondert zich volledig af van de meerderheid, gaat letterlijk of mentaal weg, of trekt ten strijde en zet de tegenaanval in. Al dan niet met fysiek geweld.
Opdracht
Reflectie op jezelf en de groep.
- Wat zie je bij anderen?
- Wat zie je bij jezelf in de groep?
- Hoe saboteer jij jezelf?
